Etsen
Op deze pagina etsen, die gemaakt zijn in de periode van 1978 - 1992.
De etsen worden in een beperkte oplage gedrukt. Ze zijn te koop in passe-partout of compleet met passe-partout en lijst naar keuze.
De etsen worden in een beperkte oplage gedrukt. Ze zijn te koop in passe-partout of compleet met passe-partout en lijst naar keuze.
Wat is een ets?
Herkomst
Het etsen stamt uit de werkplaats van de wapensmid. Harnassen en wapentuig werden uit ijzer gesmeed en lieten zich niet met een burijn bewerken. De smeden decoreerden hun werkstukken door er met zuur figuren in uit te bijten. Eerst werd de tekening gekrast in een vernislaag waarmee het smeedwerk was afgedekt en daarna liet men er een mengsel van salmiak, azijn en zwavelzuur op inwerken. Waarschijnlijk is men er ca. 1500 in navolging van de kopergraveurs, toe overgegaan van geëtste figuren afdrukken te maken.
Techniek
Er wordt vrijwel uitsluitend in metaal geëtst. Koper is het meest geschikt. Zink is aanmerkelijk goedkoper en lichter, maar laat minder grote oplage toe.
De metalen plaat moet gaaf en glad zijn en wordt gepolijst. De randen worden gefacetteerd, de hoeken afgerond. Voor het etsen moet de plaat geprepareerd worden. D.w.z. dat aan de achterzijde spirituslak wordt aangebracht en op de voorzijde etsgrond. Spirituslak wordt vrij hard en is redelijk krasvast en beschermt de achterkant van de plaat tegen het invreten van het zuur. Etsgrond is zacht, wardoor er gemakkelijk in getekend kan worden.
Met een etsnaald kan het ontwerp (in spiegelbeeld) in de etsgrond aangebracht worden. Op de plaats waar het metaal zo vrijkomt, kan het zuur zijn bijtende werking verrichten. Het zuur (etswater) is meestal verdund salpeterzuur. De plaat wordt gedurende korte tijd in het zuurbad gelegd en daarna grondig afgespoeld met water. Wanneer de lijnen diep genoeg zijn weggevreten, maakt men de plaat met terpentine schoon.
Het aanbrengen van etsgrond, etsen en schoonmaken, kan zich vele malen moeten herhalen om tot het gewenste resultaat te leiden.
Wanneer de plaat klaar is, volgt het afdrukken. Hiertoe wordt de plaat met etsinkt ingetamponneerd en daarna afgeslagen. Afslaan wil zeggen dat alle overtollige inkt behoedzaam van de plaat verwijderd wordt, zodanig dat de groeven goed gevuld blijven, de grijstinten egaal zijn en het eventuele wit ook echt wit is.
Dan volgt het afdrukken. Afdrukken geschiedt op een etspers. De ingeinkte plaat wordt op het blad (van de goed op spanning gebrachte pers) gelegd. Hierop komt het geprepareerde (vochtige) papier. Dan een vilten lap. Daarna is het een kwestie van draaien aan het wiel, het wegslaan van het vilt, het optillen van het nu bedrukte papier, en ziedaar … DE ETS!
Mary Oskam-Plantenga
Telgterweg 17
3881 LL Putten
Tel.: 0341-352749
www.ateliermary.nl
Herkomst
Het etsen stamt uit de werkplaats van de wapensmid. Harnassen en wapentuig werden uit ijzer gesmeed en lieten zich niet met een burijn bewerken. De smeden decoreerden hun werkstukken door er met zuur figuren in uit te bijten. Eerst werd de tekening gekrast in een vernislaag waarmee het smeedwerk was afgedekt en daarna liet men er een mengsel van salmiak, azijn en zwavelzuur op inwerken. Waarschijnlijk is men er ca. 1500 in navolging van de kopergraveurs, toe overgegaan van geëtste figuren afdrukken te maken.
Techniek
Er wordt vrijwel uitsluitend in metaal geëtst. Koper is het meest geschikt. Zink is aanmerkelijk goedkoper en lichter, maar laat minder grote oplage toe.
De metalen plaat moet gaaf en glad zijn en wordt gepolijst. De randen worden gefacetteerd, de hoeken afgerond. Voor het etsen moet de plaat geprepareerd worden. D.w.z. dat aan de achterzijde spirituslak wordt aangebracht en op de voorzijde etsgrond. Spirituslak wordt vrij hard en is redelijk krasvast en beschermt de achterkant van de plaat tegen het invreten van het zuur. Etsgrond is zacht, wardoor er gemakkelijk in getekend kan worden.
Met een etsnaald kan het ontwerp (in spiegelbeeld) in de etsgrond aangebracht worden. Op de plaats waar het metaal zo vrijkomt, kan het zuur zijn bijtende werking verrichten. Het zuur (etswater) is meestal verdund salpeterzuur. De plaat wordt gedurende korte tijd in het zuurbad gelegd en daarna grondig afgespoeld met water. Wanneer de lijnen diep genoeg zijn weggevreten, maakt men de plaat met terpentine schoon.
Het aanbrengen van etsgrond, etsen en schoonmaken, kan zich vele malen moeten herhalen om tot het gewenste resultaat te leiden.
Wanneer de plaat klaar is, volgt het afdrukken. Hiertoe wordt de plaat met etsinkt ingetamponneerd en daarna afgeslagen. Afslaan wil zeggen dat alle overtollige inkt behoedzaam van de plaat verwijderd wordt, zodanig dat de groeven goed gevuld blijven, de grijstinten egaal zijn en het eventuele wit ook echt wit is.
Dan volgt het afdrukken. Afdrukken geschiedt op een etspers. De ingeinkte plaat wordt op het blad (van de goed op spanning gebrachte pers) gelegd. Hierop komt het geprepareerde (vochtige) papier. Dan een vilten lap. Daarna is het een kwestie van draaien aan het wiel, het wegslaan van het vilt, het optillen van het nu bedrukte papier, en ziedaar … DE ETS!
Mary Oskam-Plantenga
Telgterweg 17
3881 LL Putten
Tel.: 0341-352749
www.ateliermary.nl
